ابهامات بن 700 هزار تومانی اجاره

فرزانه غلامی - در حالی که به گفته مسؤولان دولت دهم تعداد واحدهای مسکونی کشور بیش از تعداد خانوارهاست، امروز آمار حکایت از روند صعودی اجاره نشینی مردم دارد.

  

دولت دهم که پرچمدار طرح مسکن مهر بود و خانه دار کردن متقاضیان واقعی و البته کم درآمد را سر لوحه کار قرار داده بود، اعلام کرد که با احداث مسکن مهر برای اولین بار طی 60 سال گذشته تعداد واحدهای مسکونی موجود کشور از تعداد خانوار ایرانی پیشی گرفته است. بر اساس اعلام وزارت راه و شهرسازی دولت دهم از سال 85 تا 91 در ایران 8/5 میلیون واحد مسکونی ساخته شده که از این تعداد یک میلیون و 365 هزار واحد مسکونی مهر است. در حال حاضر نگاهی به آمار قراردادهای منعقد شده در 10 ماهه اول سال گذشته نشان می دهد، از مجموع بیش از یک میلیون و 300 هزار معامله مسکن بیش از 544 هزار مورد مربوط به اجاره‌نامه بوده است که این بدان معنی است که تعداد مستاجران در کشور رو به افزایش است. در مجموع و بر اساس اعلام مرکز آمار در حال حاضر 22 درصد شهرنشینان مستأجرند.

افزایش مستأجران
از دیدگاه صاحب نظران روند رو به افزایش تعداد مستأجران در کشور از سه عامل افزایش قیمت مسکن، کاهش شدید قدرت خرید مردم و رکود بازار مسکن نشأت گرفته است.
همچنین وزارت راه و شهرسازی دولت یازدهم به واسطه بررسی‌هایی که برای اجرای طرحهای مسکن انجام داده، به این نتیجه رسیده که «قدرت اقتصادی خانواده ها طی دوره نخست اجرای طرح هدفمندی یارانه ها 25 درصد کاهش یافته است؛ زیرا پیش از این از هر 100 خانواده ای که وارد بازار مسکن می شدند، حداقل 60 خانوار به سمت مسکن ملکی می رفتند، ولی در حال حاضر 65 خانوار به سمت مسکن اجاره‌ای می روند.» بر اساس آنچه وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده، «در حال حاضر حدود 5 میلیون و 300 هزار مستاجر در کشور داریم که از این تعداد، 5/2 میلیون مستأجر کم درآمد تلقی می شوند که بیشتر فشار گرانی روی این گروه از مستأجران است.»

ماجرای بن اجاره
با توجه به آمار و ارقام نگران کننده در خصوص وضعیت عرضه و تقاضا در بازار مسکن، دولت یازدهم قصد دارد در قالب «طرح مسکن اجتماعی و حمایتی» تولید 5/1میلیون واحد مسکونی طی 10 سال را محقق کند، برای گرفتن دست مستأجران نیز قصد دارد 60 درصد اجاره بهای واحد مسکونی را به صورت بن اجاره به 700 هزار خانوار دهک‌یک و دو بپردازد. با اینکه وزارت راه و شهرسازی بتازگی قطعی نبودن این برنامه ها را مورد تأکید قرار داده و به تمام اخبار منتشر شده به نوعی خط بطلان کشیده، اما شنیده ها حاکی از آن است که دولت می خواهد با سپرده گذاری در بانک ماهانه 700 هزار تومان بن را میان 70 هزار مدنظر تقسیم کند.
صرف نظر از اینکه طرح مسکن اجتماعی و حمایتی دولت و به طور مشخص تخصیص بن اجاره به دهکهای یک و دو از سوی دولت نهایی شود یا نه، برخی صاحب نظران معتقدند، این برنامه تجربه ای ناموفق در کشورهای اروپایی و آسیایی است که قادر نخواهد بود اهدافی نظیر خانه دار کردن متقاضیان کم درآمد را محقق کند.

حرکت در میدان مین
به گفته عضو کمیسیون عمران مجلس بدون در نظر گرفتن اطلاعات دقیق در این زمینه وارد میدان مین می‌شویم؛ به طوری که ما در اجرای هدفمندی‌یارانه‌ها هم به این اشکالها برخوردیم و اطلاعات پایه‌ای ناقصی داشتیم.
علیرضا خسروی اضافه می کند: کلیات طرح مسکن اجتماعی این است که برای 700 هزار نفر بن اجاره یا کمک هزینه اجاره در نظر گرفته شده است، اما باید دقت زیادی در اجرای طرح اعمال شود تا اشتباهی در آن رخ ندهد.
به گفته وی طرح مسکن حمایتی و اجتماعی دولت به دلیل ابهامهای بسیاری که دارد تا مرحله اجرا راه طولانی را باید طی کند.
خسروی چگونگی پرداخت یارانه و بن اجاره به خانوارها را از ابهامهای دیگر طرح مسکن اجتماعی عنوان می‌کند.
وی معتقد است؛ اگر دولت بخواهد بن اجاره را در قالب پول نقد به مردم بپردازد، این تورم زاست و اگر خودش هم بخواهد وارد عمل شود و 60 درصد یارانه و بن اجاره را به مالکان بپردازد، قطعاً این مالکان نرخها را افزایش خواهند داد.
خسروی نحوه و ملاک شناسایی خانوارهایی را که بتوانند از طریق مسکن اجتماعی صاحب خانه شوند، از ابهامهای دیگر طرح پیشنهادی دولت دانست و گفت: میلیونها خانوار اجاره نشین در کشور وجود دارد و این پرسش پیش می آید که دولت بر چه اساس می خواهد 150 هزار خانوار مستحق را شناسایی کند تا از خدمات طرح مسکن اجتماعی برخوردار شوند.