کاربرد فناوری در علوم مالی

با گسترش روز افزون استفاده از فناوری اطلاعات در علوم مختلف ، علوم مالی نیز ناچار به پذیرش این موضوع هستند . در این میان می توان به 4 مورد از کاربردهای فناوری اطلاعات در علوم مالی اشاره کرد که ممکن است به نوعی به عنوان چالشهای جدید رشته حسابرسی مطرح باشد .

 
1- گزارشگریِ برخط فعالیت  :

وظیفه اصلی حسابرسی ، اظهار نظر درباره مطلوب ( منصفانه ) بودن صورتهای مالی است . این موضوع از طریق توجه به اصول پذیرفته شده حسابداری به عنوان معیار و استفاده از استانداردهای حسابرسی برای انجام صحیح و کامل حسابرسی ، به دست می آید . به دلیل زمان بر و هزینه بر بودن ، صورتهای مالی سنتی را فقط چند بار در سال می توان تهیه ، حسابرسی و منتشر کرد . با پیدایش فناوری اطلاعات ، هم اکنون بسیاری از رویدادها بدون مستندات کاغذی و به صورت الکترونیکی ثبت می شوند و تمام فرایندهای خرید ، فروش ، تولید و ... بدون هیچ گونه مستندات کاغذی و تنها در عرض چند ثانیه ثبت و بایگانی می شوند .

با توجه به در نظر گرفتن این موضوع و اینکه حسابرسی سنتی بر مبنای رسیدگی به شواهد کاغذی صورت می گیرد ، تغییر در فرایندهای حسابرسی انطباق با حسابرسی الکترونیک ، ضروری است .

 2- مبادله الکترونیک داده ها  :

فرایند مبادله الکترونیک داده ها تاثیر شگرفی بر مبادلات ، اطلاعات و ... دارد . هدف از مبادله الکترونیک داده ها فراهم آوردن امکانات انجام تجارت بدون مستندات کاغذی برای صرفه جویی در هزینه و زمان شرکتها بود ( N.Zhao & C.Yen , 2004 ) ، ولی با کشف دیگر کاربردهای این فناوری ، کار آمدتر شدن زنجیره تأمین مواد و عرضه محصول ، کاهش ریسکهای مربوط به نقدینگی و استفاده از اطلاعات به وسیله سرمایه گذاران نیز پدید آمد .

با توجه به دسترسی تامین کنندگان مالی به پایگاهای اطلاعاتی شرکت ، علاقه به صورتهای مالی سالانه تاریخی ¹⁴و اظهار نظرهای حسابرس در مورد آن کاهش یافته است و در عوض سرمایه گذاران به دنبال اطمینان از معتبر بودن اطاعات موجود در پایگاههای اطلاعاتی شرکت هستند که با توجه به مهم بودن نیازهای استفاده کنندگان ، این مورد نیز مستلزم تغییراتی در فرایند حسابرسی کنونی است .

3- هوش مصنوعی  :

سیستمهای خبره ¹⁶ گروهی از نرم افزارها هستند که به منظور استفاده در حسابرسی به کار می روند . این سیستمها برنامه هایی کاربردی اند که در حل مسائلی که طبیعتاً مستلزم مهارتها و تخصص افراد است ، از حقایق ، دانش و روشهای مناسب با استفاده از پایگاه دانش خود ، بهره می برند .

باید یادآوری کرد که از این سیستمها می توان در حسابرسی نیز استفاده کرد که نمونه آن برنامه پردازش تهیه شده به وسیله موسسه های حسابرسی است که ریسک حسابرسی صاحبکار را بر مبنای پیچیدگی محیط پردازشگری رایانه ای صاحبکار ، طبقه بندی می کنند . 

 4- زبان جامع گزارشگری واجد تجاری  :

این زبان به زودی نحوه تهیه ، گزارشگری و استفاده از اطلاعات شرکت را به طور کامل تغییر خواهد داد           ( N.Zhao & C.Yen , 2004 ) . کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا ( SEC ) نیز استفاده از این زبان را برای گزارشهای اطلاعات اصلی ( 10-K ) ها مجاز شمرده است . حسابرسی سنتی با روشهای کنونی با این زبان سازگار نیست . با این حال ، حسابرسان نیز می توانند از این زبان برای کاهش هزینه های حسابرسی استفاده کنند .

بنابر بیانیه استاندارد حسابرسی شماره 94 هیئت استانداردهای حسابرسی آمریکا ( ASB ) ، فناوری اطلاعات ، 5 جزء از فرایند کنترلهای داخلی را تحت تاثیر قرار داده است . این 5 جزء شامل : محیط کنترل ، ارزیابی احتمال ریسک ، فعالیتهای کنترل ، اطلاعات ، ارتباطات و نظارت است ( یعقوب نژاد و طاهری ، 1381 ) . از این رو در این استاندارد ، توجه حسابرس به 5 موضوع زیر جلب شده است :

1- آثار فناوری اطلاعات بر سیستم کنترلهای داخلی ،

2- کسب شناخت و ارزیابی حسابرس از سیستم فناوری اطلاعات ،

3- انواع کنترلهای سیستم فناوری اطلاعات که از نظر حسابرس با اهمیت اند ،

4- استفاده از خدمات کارشناسان ،

5- درک حسابرس از فرایند سیستم .