«دیدی گفتم‌‌ها» مسئله اقتصاد را حل نمی‌کند باید داروی تلخ را خورد

خبرگزاری تسنیم: استاد اقتصاد دانشگاه وایدنر پنسیلوانیای آمریکا معتقد است، «دیدی گفتم‌‌ها» مسئله اقتصاد را حل نمی‌کند باید داروی تلخ را خورد.

حمید زنگنه استاد اقتصاد کلان و بانکداری دانشگاه وایدنر، چستر پنسیلوانیای ایالات متحده آمریکا یادداشتی در اختیار گروه اقتصادی  خبرگزاری تسنیم قرار داده که به شرح زیر است: 
تقریبا دو دهه است که من و عده ای دیگر از اقتصاد دانان دلسوز در مقالات خود نوشته ایم و در مصاحبه های خود گفته ایم که دقیقا به اینجا می رسیم و کسی از دولتمردان ایران توجه نکرد. ولی در حال حاضر «دیدی گفتم ها» مسئله ای را حل نمی کند و احتیاج به راه نمود برای گذر از این معضل داریم.  به نظر می رسد که مسئولان اقتصادی درد را می دانند و دوای درد را نیز می دانند ولی دوای درد از زهر نیز تلخ تر است و حاضر به خوردن آن نیستند. 
در چند روز گذشته آقای لاریجانی در محافل مختلف گفته اند «ما می دانیم که احتیاج به سرمایه گذاری است ولی برای سرمایه گذاری جامعه باید آرام باشد تا سرمایه گذارها سرمایه گذاری کنند.»  این مصداق ضرب المثلی که می گوید: «خان خرما را خورد و گفت شیرین است.» این همان چیزی است که ما دهها سال است که گفته ایم و می گوییم.

این نکته بسیار واضح است. سرمایه فرّار ترین فاکتور اقتصادی در جهان است . نیروی کار فرّار است ولی  به سرعت سرمایه از محیط خارج نمی‌شود. تقریبا با جرأت می توان گفت که ایران مهمترین صادر کننده نیروی کار و یکی از بالاترین صادر کنندگان نیروی سرمایه است. ایران صدها میلیون تومان خرج می کند و پزشک تربیت می کند و به دنیای غرب پیشکش می کند.  تقریبا اکثر برندگان المپیادهای ریاضی و علوم در غرب هستند.

اینها را می بینیم و ملموس هستند ولی سرمایه را نمی بینیم و ملموس نیستند. ولی در آمارهای بانک مرکزی نهفته هستند.  خطی در آمارهای بانک مرکزی به این عنوان نیست ولی در دل خطهای دیگر مخفی هستند و دولتمردان رقم دقیق آن را می دانند. همانطوری که تا چند ماه اخیر فرار مغزها را تبلیغات می نامیدند فرار سرمایه را کلا تکذیب می کنند و چون برای مردم به راحتی قابل رویت و لمس نیست سر و صدای آن هم بلند نمی شود. 
حال باید دید که چرا این چنین است. چرا جوانان ما زندگی غیر قانونی دراندونزی، تایلند، قطر، ابوظبی، اروپا و امریکا را به زندگی در زادگاه خود ترجیح می دهند؟  جواب این سئوال را همه می دانیم و احتیاجی نیست که یک متخصص اقتصاد آن را گوشزد نماید. جوانان ما به کوه و دشت میزنند تا بتوانند به آمال و آرزوهای خود دست بیابند.  آمال و آرزوهای خودشان آنطور که خودشان می پندارند و نه آن طوری که دولتمردان برایشان آرزومندند. بنابراین تا زمانی که ایرانیان برای امرار معاش باید زد و بند کنند، تا زمانی برای دریافت وام از بانکها به زمین و زمان متوسل شوند، تا زمانی برای تحصیل در رشته مورد علاقه خود از مملکت خارج شوند، و ... . مسئله پسروی ادامه خواهد داشت.
به جای چه کنم و چه کنم ها، باید دولت را از زندگی روزمره مردم خارج کرد. آرامش سیاسی، اقتصادی ، اجتماعی و حکم قانون لازم و ملزوم پیشرفت است و بدون آنها همین آش است و همین کاسه.

یادداشت اختصاصی تسنیم/استاد اقتصاد دانشگاه وایدنر پنسیلوانیای آمریکا